Türk lirasının ve ekonomisinin durumu hepimizin malumu. Fazla detaya girmeme gerek yok. Evinin düzenli olarak market alışverişini yapan birisi son iki yılda nelerin değiştiğini çoktan fark etmiştir zaten. Hal böyleyken herkes kendisini ve ailesini kurtarma, gemisini sağ salim yüzdürme derdine düşmüş durumda.
Ben de birçok kişi gibi iş dışında ufak da olsa bütçeme katkı yapabilecek işler için arayışa girdim. Zaten yaptığım bazı yan projeler vardı. Bunları daha da iyileştirmeye ve yeni yan projelerimde de odağımı döviz olarak belirlemeye karar verdim.
Daha düzenli ilerlemek ve mümkün olan en az zamanda en çok verimi alabilmek için kendime göre çeşitli kriterler belirledim. Projeler için genel bir çerçeve oluşturmuş oldum. Sadece bu çerçeveye uyan projeler için çalışmaya karar verdim. Bu sayede bir projeye başlamadan önce iyice emin olup vaktimi verimli kullanmayı hedefledim. Bu yazıda da bundan bahsedeceğim.
Yan Proje Nedir?
Eminim daha güzel tanımları vardır ama, benim için, asıl işimden farklı olarak serbest zamanlarımda çalışarak ürettiğim ve asıl işime ek olarak para kazandırmasını hedeflediğim projeler yan projedir. Birçok iş yan proje olarak değerlendirilebilir.
Bir eğitim seti hazırlayıp satmak, bir WordPress eklentisi geliştirip satmak, bir mobil uygulama geliştirip satmak, bir SaaS geliştirip satmak, stok fotoğraf veya video çekip satmak, çizim veya tasarım yapıp satmak, affiliate odaklı bir blog açmak ve daha aklıma gelmeyen birçok şey yan proje olarak yapılabilir.
Yan proje birden para kazandırmaz, hızlıca zengin etmez. Bazen birkaç ay hiç kazancınız olmaz. Ama genelde düzenli vakit ayırıldığında, iş de kıymetliyse, birkaç ay içerisinde elinize ilk kazançlarınız geçmeye başlar.
İyi Bir Yan Proje Nasıl Olur?
Bu kriterler benim yaşam ve çalışma şartlarıma göre belirlendiği için herkese uymak zorunda değil. Siz de bunlar gibi kendi kriterlerinizi belirleyebilirsiniz. Ek olarak benim bütün yan projelerim web sitesi, mobil uygulama gibi yazılım sektörünün çevresinde olacağı için bahsedeceğim şeyler diğer sektörler için bir anlam ifade etmeyebilir.
Ana İşimi Engellememeli
Yaptığım projeler ana işimi engellememeli. Şu anda yazılım geliştirdiğim şirketin süreçlerini geciktirmemeli. Yan proje geliştirirken yaşadığım bıkkınlık şirket işlerine yansımamalı. Aktif olarak çalıştığım şirketin kaynaklarını tüketmemeli.
Hiç Bilmediğim Bir Alanda Olmamalı
Öncelikli olarak bilgi sahibi olduğum alanlarla ilgili olmalı. Bilmediğim alanlarda yaptığım projeler felaketle sonuçlanabilir. Mesela benim kalkıp da makyaj malzemeleri ile ilgili blog açmam ne kadar mantıklı olabilir? Onun yerine sağlıkla ilgili bir blog daha mantıklı değil mi? İçerik üretiminde ve gündemin takibinde hiç sıkıntı yaşamayacağım bir konu sonuçta.
İçeriği ben oluşturmasam bile gelen içeriklerin kalitesini anlamam ve gelecek içeriklerin konusunu belirlemem açısından önemli bir madde. Kısıtlı zamanımı hiç bilmediğim bir alanda sürekli sözlük karıştırarak geçirmek istemem.
Ödeme Sağlayıcısı
Eğer yan projede bir şeyin satışını yapıyorsam müşterinden para alma işini ben yapmamalıyım. Bunun için, eğer mümkünse, pazar yerlerini kullanmalıyım. Mesela bir e-kitap veya eğitim hazırlayıp satacaksam bunu kendim yeni bir web sitesi açarak değil Gumroad veya Udemy gibi platformları kullanarak satış yapmalıyım. Mobil uygulama geliştirip satacaksam AppStore, Play Store üzerinden satış yapmalıyım. Bir eklenti veya tema geliştirip satacaksam Envato platformları üzerinden satmalıyım.
Evet, pazar yerleri komisyon kesiyor ama beni çeşitli dertlerden kurtarıyor. Zaten ödeme sağlayıcıları da pazar yerleri kadar olmasa da çeşitli oranlarda komisyon kesiyor. Her şeyde olduğu gibi bunların da avantajı ve dezavantajı var. Seçimi bunlara göre yapmak gerekiyor.
Ödeme sağlayıcısını benim entegre etmem fatura vb. işlerde bana ekstra yük oluşturuyor. Destek talepleriyle doğrudan ilgilenmem gerekiyor ve iade taleplerini doğrudan benim işleme almam gerekiyor. Ama bir pazar yerinde yaparsam bu yükler benden çıkıp pazar yerinin sorumluluğuna girer. Ben sadece aylık olarak ödemelerimi alacağım günü beklerim.
Minimum Pazarlama ve Tanıtım Bütçesi
Tanıtım ve pazarlama yapmak güven, özveri ve tecrübe isteyen bir iş. Normalde en az proje kadar önemlidir bu kısım. Ama ben en az zaman ve bütçeyle yapmaya çalıştığım için bunlara en azından başlangıçta zaman ayırmak istemiyorum.
Burada yine devreye pazar yerleri giriyor. Bu platformlar hali hazırda trafiğe sahipler. Kendilerinin dış reklam ağları için ayırdığı bir bütçe de zaten oluyor. Böylece pazar yerlerinde satış yaparsam hiç reklam harcaması yapmasam bile belirli bir trafiği pazar yeri üzerinden çekebilirim. Başlangıç için hiç fena değil.
Minimum Zaman İhtiyacı
Zaten aktif bir işte çalıştığım için bu işe ayırdığım zaman minimum olmalı. Her gün zaman ayırmak zorunda olmamalıyım. Proje hayata geçtikten sonra da sürdürmem için gereken zaman yine minimum olmalı. Kendime ve aileme zaman ayırmama engel olmamalı. Benim için ekstra bir stres kaynağı olmamalı.
Yurt Dışına Hitap Etmeli
Artık ana hedefim yurt dışı ve döviz kazanmak olduğu için sadece bizim ülkemize hitap eden projeler yerine dünyada da alıcısı olan işlere yönelmeliyim. Mümkünse ikisini de kapsamalı. Eğer birini tercih etmek zorundaysam bu yurt dışı olmalı.
Tezgahın Başında Durmam Gerekmemeli
Projeden para kazanabilmem için tezgahın başında durmam veya aktif olarak zamanımı satmam gerekmemeli. Yani müşteri peşinde koşmamalıyım veya freelance proje yapmamalıyım. Bu başlangıçta bana az kazandırabilir ama kaçınmak istediğim şey zaten tam olarak bu. Zaten aktif olarak bir işte çalışıyorken yine iş dışında başka bir müşteriyle de uğraşmak sürdürülebilir değil.
Sonuç
Yan proje fikri gün geçtikçe daha mantıklı hale geliyor. Özellikle yurt dışı hedefli projeler yapmak istiyorum. Bunun için ayırabileceğim zaman kısıtlı. Bu zamanı daha verimli harcamak için kendime çeşitli kriterler belirledim. Yeni projelere bundan sonra bu kriterlere göre karar vereceğim. Bu kriterler size tam uymayabilir, hatta tamamen ters olabilir. Bu başlıklar çevresinde siz de kendi kriterlerinizi belirleyip projelerinize başlayabilirsiniz.
Zaman aleyhimize işliyor. Bir an önce işe koyulmalı ve somut adımlar atmalıyız. Ben kendi yaptığım projelerle ilgili gelişmeleri zaman zaman buradan ve Twitter’dan paylaşacağım. Siz de kendi yaptıklarınızı benimle paylaşabilirsiniz.
